Celem konferencji jest uchwycenie emigracyjnych dróg
Polaków i zachowanych śladów ich obecności, dokonanie analizy tychże
emigracyjnych losów oraz systematyzacji wyników przeprowadzonych bądź będących
w trakcie prowadzenia badań dotyczących kulturowej (w szerokim rozumieniu)
obecności Polaków i Polonii w społeczeństwach, w których przyszło im realizować
swe życiowe spełnienie się, wraz z uchwyceniem roli polskiego duszpasterstwa
emigracyjnego jako posłudze sakramentów podtrzymaniu kulturowości
cywilizacyjnej Polaków na wychodźstwie lub wspólnotach polonijnych – w szeroko
rozumianej ich integracji.
W szczególności chodzi o określenie, ustalenie bądź
rozpoznanie:
- jakie są to emigracyjne szlaki Polaków; jak one przebiegły, czym były warunkowane, jakie determinizmy spowodowały dramat rozstania z Polską, Rzeczpospolitą;
- jak ukształtowały się emigracyjne obecności Polaków i Polonii w kulturach społeczności bądź społeczeństw tego samego matecznika cywilizacyjnego lub poza nim; jaką dominującą cechę przybrały one, za pomocą której możliwe byłoby dokonanie charakterystyki tożsamości religijnej, kulturowej, politycznej itd.;
- w jakim stopniu kulturowość Polaków, a nawet cywilizacyjność polska, naznaczona tkwieniem w Slaviae occidentalis, pozwoliła im na wniesienie w środowiska społeczeństw i państwowości innych kultur: zachodnioeuropejskich i wschodnio-europejskich, a także pozazachodnioeuropejskich i pozawschodnioeuropejskich, niepowtarzalnej obecności emigracyjnej – polonijnej; jakie cechy bądź jaką charakterystykę owa obecność przejawiła w różnych społeczeństwach;
- jaki wpływ na postawy kulturowe tychże społeczeństw wywarły owe kulturowe implamentacje Polonii;
- jak różne rodzaje tożsamości kolektywnej krajów docelowej emigracji bądź repatriacji wpłynęły na kształt tejże polonijnej obecności; jakie nabyła specyficzne cechy w zależności od krajów, ich kultur, systemów gospodarczych itd.
- jakie pozostały świadectwa (piśmiennicze i inne) po tychże obecnościach; jakie ukazuje one nieznane losy i wkład Polaków lub polonijnych wspólnot w określone lokalne kulturowości; jaki nieznany badawczo świat kulturowy człowieczego spełnienia się w jestestwie ukazuje się w treści tychże świadectw;
- jaka okazała się i zarazem jest rola polskiego duszpasterstwa emigracyjnego w twórczym kształtowaniu tychże obecności Polonii; na czym polega fenomen polskiej kultury katolickiej w środowisku polonijnym.
W tym kontekście może zostać badawczo uchwycony i
zanalizowany problem roli polityki w procesach emigracyjnych, a równolegle
wpływ procesów emigracyjnych na zmiany polityki oraz kultury politycznej,
kultury masowej i wysokiej. Chodzi o odpowiedź na pytanie, na ile
emigracyjności ludzkie wymuszają określone zmiany polityczne i kulturowe, a
jeśli tak – to, jakie.
Konferencja
– z jednej strony wykazuje charakter badawczy i systematyczny, podejmując
studia nad archiwalnymi zasobami lub nie poddanymi jeszcze uorganizowaniu
źródłami obecności emigracyjnej Polaków bądź twórczej działalności środowisk
polonijnych; z drugiej strony ma charakter analityczny i porównawczy.
Przedstawione zostaną szlaki emigracyjne Polaków i obecności emigracyjnej
Polaków, a także twórcze obecności środowiska polonijnych w społeczeństwach
europejskich – zachodnioeuropejskich i wschodnioeuropejskich – a także w
społeczeństwach pozaeuropejskich i kulturach świata od końca XVIII stulecia.
Konferencja umożliwi przeprowadzenie dyskusji porównującej różne obecności
środowisk emigracyjnych i repatriacyjnych, przymusowych zsyłek itd. Pozwoli
uchwycić czynniki i warunki odpowiedzialne za specyficzny charakter polonijnej
obecności i Polonii w poszczególnych społeczeństwach – kulturach i
cywilizacjach. Wyjaśnienia będą miały nie tylko „teoretyczny” charakter (w
sensie uchwycenia istoty zjawiska emigracyjnego i polonijnej wspólnotowości).
Będą mogły być wykorzystane w celach praktycznych dla przewidywania
nadchodzących trendów kulturowego rozwoju społeczeństw oraz dla ewentualnego
kierowania procesami modernizacyjnymi kształtującymi społeczeństwa obywatelskie
doby informacyjnej itd. Taka, porównawcza analiza obecności środowisk
polonijnych w życiu współczesnych społeczeństw świata globalnego pozwoli bowiem
uchwycić specyfikę ducha świata pomodernego, przezwyciężanego w najbliższej
przyszłości: kulturową współpracą, wzajemnym przenikaniem się lub rozwojem
alternatywnych względnie niezależnych sposobów kształtowania określonych
podmiotów zbiorowych, realizujących odmienne modele swego rozwoju.
Miejsce obrad konferencji:
Sala im. J. Lubrańskiego – Collegium Minus
Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu,
ul. Wieniawskiego 1; 60-813 Poznań
Instytut
Wschodni UAM: tel. +48 61 8292938
Konferencja odbędzie się w Instytucie Wschodnim UAM.
Zgłoszenia wystąpień zawierające abstrakt (do 300 słów) prosimy kierować na
adres malachow@amu.edu.pl Ostateczny termin zgłoszeń: do dnia 31 V 2014 roku.
Komitet organizacyjny: prof. UAM dr hab. Piotr Kraszewski, ks. prof. UAM dr hab. Dominik Kubicki.
Sekretarze komitetu: dr Magdalena Lachowicz, dr Marek Jedliński.
Koncepcja konferencji: 20-21 XI 2014 roku w Poznaniu będzie miała miejsce czwarta edycja, corocznie organizowana, konferencja poświęcona Polonii i polskiemu wychodźstwu, emigracji, pt.: Wschodnie i zachodnie emigracyjne szlaki Polaków. Przemierzając bogate i wielowątkowe obszary poznawcze tematyki polonijnej i polskiej kulturowości pragniemy się skupić na aktualności procesu wychodźczo-emigracyjnego i jednocześnie obecności emigracyjnej Polonii w społecznościach świata wraz z jej więzią kulturową z ojczyźnianym matecznikiem. Zastanowimy się nad fenomenem i zarazem dramatem polskiej emigracji, wychodźstwa, nad istotą odmienności polskiej obecności pośród narodów i społeczeństw świata.
Organizator: Instytut Wschodni [Wydział Historyczny] UAM przy współpracy: Instytutu Bibliotekoznawstwa i Dziennikarstwa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego, Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie w Londynie, Polskiego Towarzystwa Naukowego w Londynie, Instytutu Historii i Archiwistyki Polonijnej w Orchard Lake (Chicago), Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zb. Herberta w Gorzowie Wielkopolskim, Centrum Wspierania Inicjatyw Międzynarodowych, Stowarzyszenia Naukowego „Polska w Świecie”.
